Piątek trzynastego – przesąd uznający dzień za pechowy, kiedy piątek wypadnie w trzynasty dzień danego miesiąca.
Przesąd jest spotykany w krajach anglojęzycznych, francuskojęzycznych i portugalskojęzycznych. Taki sam status przesąd posiada w takich krajach jak: Polska, Estonia, Niemcy, Finlandia, Austria, Irlandia, Szwecja, Dania, Słowacja, Norwegia, Czechy, Słowenia, Bułgaria, Islandia, Belgia i Filipiny.
Piątek trzynastego w kalendarzu
Piątek trzynastego to dzień, który w każdym roku przypada co najmniej raz, a maksymalnie trzy razy. Choć nie jest to wyjątkowo częsta data, to jej powtarzalność utrwala przekonanie o jej złowrogim charakterze. Wystarczy spojrzeć na media czy popkulturę – motyw piątku trzynastego jest często wykorzystywany w horrorach czy thrillerach, co tylko wzmacnia jego mroczną aurę.
Skąd bierze się lęk?
Strach przed piątkiem trzynastego może mieć swoje źródła także w samych liczbach. Trzynastka od wieków była uznawana za liczbę niepełną, zaburzającą harmonię doskonałej liczby dwanaście (np. dwanaście miesięcy w roku, dwunastu apostołów, dwanaście znaków zodiaku). Dodatkowo piątek, jako dzień, w którym według tradycji chrześcijańskiej ukrzyżowano Jezusa, kojarzy się z czymś negatywnym. Połączenie tych dwóch „pechowych” elementów – trzynastki i piątku – stworzyło w kulturze zachodniej silny przesąd.
Czy naprawdę jest się czego bać?
Choć przesąd o piątku trzynastego ma swoje korzenie w tradycji i historii, współczesna nauka nie znajduje żadnych dowodów na to, by ten dzień faktycznie przynosił pecha. Psychologowie zauważają, że to raczej nasze nastawienie sprawia, że tego dnia możemy być bardziej skłonni do zauważania negatywnych zdarzeń. Jeśli spodziewamy się pecha, jesteśmy bardziej skłonni interpretować każde niepowodzenie jako dowód na prawdziwość przesądu.
