Śmierć krewnego ma również znaczenie na gruncie prawnym. Spadkobierca, który odziedziczył spadek powinien dokonać niezbędnych formalności, które uzależnione są od tego co wchodzi w skład spadku.
Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość powinien złożyć wniosek o wpis do księgi wieczystej. Jeżeli zaś w skład spadku wchodzi samochód należy udać się właściwego wydziału komunikacji w celu wymiany dokumentów auta oraz należy zawiadomić towarzystwo, z którym zawarto polisę OC. Niedokonanie tego typu czynności może spowodować negatywne konsekwencje finansowe dla spadkobiercy. W celu dokonania niezbędnych czynności należy uzyskać dokument potwierdzający fakt, iż dana osoba jest spadkobiercą. Takie dokumenty to: postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz akt poświadczenia dziedziczenia.
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje Sąd. Aby uzyskać takie postanowienie należy złożyć stosowny wniosek. Sąd, do którego należy taki wniosek skierować to sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, jest to sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część np. jeżeli zmarły, przed śmiercią mieszkał w Chojnie, to właściwym jest Sąd Rejonowy w Gryfinie. Należy pamiętać, że we wniosku trzeba wskazać wszystkich spadkobierców. Jeżeli zmarły pozostawił testament to spadkobierca, wypełniając wniosek, powinien wskazać wszystkich potencjalnych spadkobierców, którzy dziedziczyliby, gdyby nie było testamentu.
Co do zasady wniosek o stwierdzenie nabycia spadku można złożyć po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym osoba, która składa wniosek dowiedziała się o śmierci krewnego. Czy można złożyć taki wniosek wcześniej? Oczywiście, że tak. Wówczas wszyscy znani spadkobiercy powinni złożyć oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku a następnie sporządzić wniosek.
Do wniosku należy dołączyć:
- akt zgonu spadkodawcy,
- akt małżeństwa spadkodawcy ( jeżeli był żonaty/zamężna ),
- akt urodzenia spadkobierców ( poza tymi, których załączono akty małżeństwa ),
- akt małżeństwa spadkobierców ( jeżeli spadkobierca zmieniał nazwisko np. córka zmarłego, która wyszła za mąż ),
- testament ( jeżeli zmarły go sporządził ),
- kopie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku ( tyle ile jest spadkobierców, poza tym, który składa wniosek ),
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
Po złożeniu wniosku o stwierdzeniu nabycia spadku Sąd wyznacza rozprawę, na którą wzywa spadkobierców. Na rozprawie Sąd zada kilka pytań spadkobiercom i wyda postanowienie ( tak wygląda standardowa procedura ).
Następnie, po około 3 – 4 tygodniach, należy zadzwonić do Sądu z zapytaniem czy postanowienie jest prawomocne. Jeżeli jest prawomocne to wówczas należy udać się do Sądu albo wysłać wniosek w celu wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wraz ze stwierdzeniem jego prawomocności. Taki dokument umożliwi wpis w księdze wieczystej czy stosowną adnotację w dowodzie rejestracyjnym auta.
Koszt uzyskania takiego postanowienia to 50 zł opłaty sądowej + 6 zł za wydanie odpisu postanowienia ze stwierdzeniem prawomocności. Wzór wniosku o stwierdzenie nabycia spadku można pobrać w budynku Sądu lub ze stron internetowych Sądów Rejonowych np. z Gliwic (http://www.gliwice.sr.gov.pl/wzory-i-formularze,m,mg,3,28 ). Dokumentem, który również stwierdza, że dana osoba jest spadkobiercą jest akt poświadczenia dziedziczenia. Do sporządzenia takiego dokumentu uprawiony jest notariusz.
Kiedy notariusz może sporządzić taki akt? Wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia może nastąpić jeżeli m.in.:
- nie ma sporu co do spadkobierców i przypadających im udziałów ( wszystkie osoby brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi stawią się jednocześnie przed notariuszem i zgodnie zażądają poświadczenia dziedziczenia tj. nie może istnieć między nimi jakikolwiek spór),
- nie wydano dotychczas orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku,
- nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku,
- nie został wydany akt poświadczenia dziedziczenia,
- testament spadkodawcy nie jest testamentem szczególnym.
Do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia będą niezbędne następujące dokumenty:
- akt zgonu spadkodawcy,
- akty urodzenia spadkobierców, którzy nie zawierali związków małżeńskich,
- akty małżeństwa spadkobierców pozostających w związkach małżeńskich, bądź rozwiedzionych,
- testament spadkodawcy jeśli został sporządzony,
- numer PESEL zmarłego.
Tak jak w przypadku stwierdzenia nabycia spadku przed Sądem poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Koszt sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia zależy od czynności jakie dokona notariusz. Na całkowity koszt składają się następujące kwoty:
-sporządzenie protokołu dziedziczenia - 100 zł + podatek VAT,
-sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia - 50 zł + podatek VAT,
- koszt wypisów - 6 zł. + podatek VAT za każdą stronę dokumentu.
Jeżeli spadkobiercy, przed notariuszem, będą chcieli złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku należy doliczyć 50 zł + podatek VAT. Dodatkowo należy wskazać, że jeżeli zmarły pozostawił testament to należy przeprowadzić procedurę otwarcia i ogłoszenia testamentu, która u notariusza kosztuje 50 zł + podatek VAT.
