Na obrzeżach historycznej Ziemi Bańskiej znajdują się ślady zameczku obronnego rodu rycerskiego Blankenburg.
Członkowie rodu Blankenburgów wzbudzali postrach i przerażenie wędrujących w XIII wieku starym traktem - drogą Lotha kupców. W XIII wieku przedstawiciele rodu pełnili zaszczytne funkcje w pyrzyckim zamku, zlokalizowanym na Starym Mieście. Siedziba rodowa znajdowała się na podzamczu zamkowym. Zamek pyrzycki został zburzony w 1283 r. Jako nową siedzibę członkowie rodu wybrali obszar na pograniczu Księstwa Pomorskiego i ekspansywnej politycznie Nowej Marchii. Nowa lokalizacja spełniała oczekiwania nowych administratorów z uwagi na bagnisty, niedostępny obszar. Od strony północnej siedziba była strzeżona rozlewiskiem Jeziora Czarnego (zwanego dziś również Czarnowem Dużym). Prawdziwości historii dopełniają przekazy z roku 1296 o posiadłościach członków rodu w Kunowie i Parnicy, użytkowali ziemię do roku 1322 w Brzesku. Uczęszczany wówczas szlak prowadzący od przepraw na Odrze w kierunku północno-wschodnim do Stargardu i Kołobrzegu znajdował się w pobliżu siedziby. Pograniczem Tetynia, Mielna i Łozic droga przebiegała wzdłuż jezior: Piaseczno i Bukówno, które otoczone są wokół wzniesieniami. Jeziora znajdujące się w Bańskim Lesie Górnym: Bukówno i Piaseczno to historyczna granica oddzielająca Ziemię Bańską od Pyrzyckiej. To właśnie jedno z tych wzniesień znajdujących się w pobliżu jezior zostało przez średniowiecznych rabusiów upatrzone jako miejsce do obserwacji - Góra Zbójów (Räuberberg).
Niespodziewanie i gwałtownie zajeżdżali drogę, po czym zdecydowanie pozbawiali podróżnych wartościowych towarów. Rabusie byli nieobliczalni i porywczy, w swoich działaniach skuteczni. Wieść o niebezpiecznych łupieżcach szybko przenikała środowisko kupieckie.
 |
| Górujące wzniesienie wokół Jezioro Bukówno - Bański Las Góny (Oberheide) |
Rozbój rycerski był w okresie średniowiecza kłopotliwym zjawiskiem społecznym. Obejmował różne działania przemocowe: kradzieże, walki, porwania dla okupu, rabunki, zabójstwa, najazdy na prywatne posiadłości zamożniejszych oraz wioski. Sprzyjało rozbójnikom zwłaszcza ukształtowanie terenu, szczególnie kłopotliwi i bezkarni byli na obszarach górzystych i silnie zalesionych. Raubitterzy (niemieckie określenie zdegradowanego rycerza trudniącego się rabowaniem) byli szczególnie uciążliwi na terenie Niemiec. Na obszarze dzisiejszej Polski aktywnie działali na Mazowszu, w Małopolsce i Śląsku. W pamięci do dziś przetrwali między innymi rycerze rozbójnicy, którzy byli właścicielami zamku w Barwałdzie, zamku w Żywcu - Skrzyńscy herbu Łabędź. Do dzisiaj przetrwała pamięć między innymi o Janie Vartenbergu, Czarnym Krzysztofie, Rabusiu z Trzcińca. Miejsca związane z działalnością rabujących rycerzy to między innymi zamki:Czocha, Gryf, Podskale, Sokolec.
 |
| Stary trakt - odgałęzienie od Drogi Lotha do Bań w pobliżu północnego brzegu Jeziora Bukówno |
 |
| Ciek wodny łączący Jeziora: Bukówno i Piaseczno, po moście zamocowanym nad ciekiem najprawdopodobniej przebiegała droga w kierunku Mielna Pyrzyckiego i Czarnowa |
 |
| Widok na Jezioro Piaseczno w Bańskim Lesie Gónym (Oberheide) |
Na naszym terenie zapamiętani zostali Blankenburgowie. Droga Lotha - Lotweg (droga wymieniona po raz pierwszy w roku 1234 w dokumencie w którym książe szczeciński i pomorski Barnim I przekazał Ziemię Bańską Templariuszom) na swojej długości przebiegała przez obszary w pobliżu siedzib ludzkich, pograniczem Chojny, Kamiennego Jazu, Rosnowa, Trzcińska Zdroju, Tetynia, Mielna Pyrzyckiego, Łozic. Zalesiony, górzysty "Buchwald" czyli "Las Bukowy" należący do Bań wydaje się idealnym miejscem do działalności rabunkowej. Bezkarność pyszałków zmusiła gospodarzy terenu: książąt pomorskich, mieszczan z Bań i Pyrzyc, Radę Miejską z Pyrzyc do podjęcia stanowczych kroków. Warcisław IV (zm. 1326) i Otto I (zm. 1344) wraz z Radą Miejską wyznaczyli nagrodę za schwytanie i przekazanie żywych lub martwych rabusiów. Pyrzycki bednarz spotkał na swojej drodze jednego z przedstawicieli śpiącego w zaroślach olchowych. Wymierzył śmiertelny cios w czoło drewnianą klepką. Rada Miejska w Pyrzycach uposażyła bednarza przywilejem na mocy którego wszyscy pyrzyccy bednarze otrzymali prawo bezpłatnego wyrębu lasu. Prawdopodobnie jeszcze w 1797 r. dokument znajdował się w posiadaniu cechu bednarzy. W innej wersji o ujarzmieniu kłopotliwych rycerzy wspomina się mieszczan z Bań i Pyrzyc, którzy wspólnie z książętami i biskupem Konradem IV wyprawili się do Czarnowa i zdobyli zamek. Opowieść wydaje się wiarygodna, ponieważ 3 III 1322 roku książęta: Warcisław IV wołogoski oraz Otto I, Barnim III wystawili dokument pod Czarnowem (ante Cernow) w którym pozbawiono Blankenburgów zamku w Ziemi Kołobrzeskiej. Z tego rok pochodzi również przekazanie dla miasta Pyrzyce wioski Czarnowo. Wszystko wskazuje, że po zdobyciu i prawdopodobnym zniszczeniu zamku, nastąpiło nadanie wioski należącej dotąd do rycerskiego rodu, oddalonym o 10 km na wschód Pyrzycom.
 |
| Pozostałości zamku |
Ślady zamku Blankenburgów znajdują się w południowej części wioski. Zameczek obronny jest dziś zarośniętym kopcem. Wzniesienie jest otoczone od strony południowej i zachodniej rowem, możliwe, że to pozostałość pierwotnej fosy zamkowej. Obszar od tej strony jest podmokły i bagnisty. W kopcu widoczne otwory piwnic, sterczące z ziemi gotyckie cegły i kamienie użyte zapewne w budowli. W sieci korytarzy gotyckich piwnic zamkowych zadomowiły się lisy. W pobliżu siedziby rodu rycerskiego znajduje się kościół wybudowany z kamieni polnych na początku XVII w. Prawdopodobnie na tym charakterystycznym wzniesieniu znajdowała się starsza świątynia. W 1696 r. dobudowano do kościoła drewnianą wieżę, którą zastąpiono po 50 latach pięciokondygnacyjną wieżą murowaną o przekroju kwadratowym. To obecna wieża kościelna. Wartościowe wyposażenie kościoła. Obraz znajdujący się wewnątrz pochodzi z nieistniejącego kościoła w Parnicy.
 |
| Kościół filialny pw Ducha Świętego w Czarnowie- Dekanat Banie |
Źródła: Edward Rymar, Pyrzyce i okolice poprzez wieki, Pyrzyce 2009, s. 72-73, http://www.pyrzyce.um.gov.pl/strona/menu/11_ciekawostki_i_legendy (dostęp 18 III 2016)
Zdjęcia wykonał autor
