W tym roku miałem okazję wyjechać do Karelii – północnej republiki, wchodzącej w skład Federacji Rosyjskiej. To piękny kraj, graniczący z Finlandią, pełen malowniczych jezior. Będąc tam w lipcu, zdążyłem jeszcze na własne oczy zobaczyć słynne północne białe noce i odwiedzić położony nad jeziorem Onega Pietrozawodsk – stolicę Autonomicznej Republiki Karelii.
W Rosji istnieją dziesiątki grobów Polaków, którzy zginęli w czasie Wielkiego Terroru. Wspólnymi siłami, rosyjscy obrońcy praw człowieka i wolontariusze, przedstawiciele wspólnot etnicznych, władz publicznych i dyplomatów utrzymują pamiątkowe cmentarze w dobrym stanie, stawiają nowe pomniki, obchodzą coroczne ceremonie. Rosja, zgodnie ze zobowiązaniami przyjętymi w 1994 roku na mocy umowy międzyrządowej, zachowuje na swoim terytorium pamięć ofiar wojen i represji.
Wysokie odznaczenie państwowe, którym został wyróżniony obywatel Rosji, po raz kolejny podkreśla doniosłość dla państwa polskiego i dla obywateli Polski udziału przedstawicieli Rosji w zachowaniu pamięci ofiar tragicznych wydarzeń XX wieku.
Niewątpliwie, tylko uznając i szanując wspólną przeszłość, bez względu na to, jak była ona gorzka, oraz zachowując pamięć o kartach naszej wspólnej historii, Rosja i Polska będą w stanie zdobyć przyczółek dla budowania relacji w teraźniejszości i przyszłości.
Podczas debat międzynarodowego forum poznałem wielu ciekawych ludzi, wśród nich mieszkańców Pietrozawodska. Dostałem też propozycję, żeby przedstawić polskim czytelnikom artykuł o tegorocznych obchodach Dnia Pamięci Ofiar Represji Politycznych, ofiar zamordowanych i pochowanych w masowych mogiłach w okresie stalinowskim, wśród których byli zarówno Polacy, jak i Rosjanie oraz osoby wielu innych narodowości. Warto o nich przypomnieć sobie zwłaszcza w okresie, kiedy odwiedzamy groby naszych bliskich na polskich cmentarzach. Ale również warto wiedzieć, jak młody Rosjanin opisuje tegoroczny Dzień Pamięci na karelskim uroczysku Sandarmoch. Mimo trudnej sytuacji międzynarodowej, takie spojrzenie daje nadzieję na wzajemne zrozumienie.
5 sierpnia 2015 w uroczysku Sandarmoch w miedwieżjegorskim rejonie Republiki Karelii rozpoczęły się obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Represji Politycznych 1937 /38. W tym dniu na pamiątkowym cmentarzu odbyły się tradycyjne ceremonie żałobne.
Kompleks pamiątkowy istnieje już od 17 lat. Umieszczono tam symbole pamięci, poświęcone ofiarom pochodzącym z różnych narodów i religii. Według archiwów, w Sandarmoch pochowano około 10 000 osób 58 narodowości. Krzyż prawosławny stoi obok katolickiego, niedaleko od muzułmańskiej steli z napisami w języku arabskim – płyta z sentencjami w języku hebrajskim. Niektóre pomniki powstały z inicjatyw społeczności narodowych, na przykład, estoński, ukraiński, tatarski. Inne – z inicjatyw misji dyplomatycznych państw obcych, w szczególności Konsulatów Generalnych Litwy i Polski.
Co roku, w pamiętną rocznicę wydarzeń w Sandarmoch, zbierają się przedstawiciele narodowych i organizacji pozarządowych, potomkowie tych, dla których karelskie lasy stały się miejscem ostatniego spoczynku, mieszkańcy oraz oficjalne delegacje z różnych krajów.
Wojciech Kral
 |
| Mapa z zaznaczonymi miejscami zbiorowych grobów ofiar Wielkiego Terroru na terenie ZSRR (1937 - 1938). Mapa nie jest kompletna, co pewien czas znajdowane są kolejne groby ofiar. |
„Naród,
który nie szanuje swej przeszłości, nie ma przyszłości”
Kompleks pamiątkowy istnieje już od 17 lat. Umieszczono tam symbole pamięci, poświęcone ofiarom pochodzącym z różnych narodów i religii. Według archiwów, w Sandarmoch pochowano około 10 000 osób 58 narodowości. Krzyż prawosławny stoi obok katolickiego, niedaleko od muzułmańskiej steli z napisami w języku arabskim – płyta z sentencjami w języku hebrajskim. Niektóre pomniki powstały z inicjatyw społeczności narodowych, na przykład, estoński, ukraiński, tatarski. Inne – z inicjatyw misji dyplomatycznych państw obcych, w szczególności Konsulatów Generalnych Litwy i Polski.
Co roku, w pamiętną rocznicę wydarzeń w Sandarmoch, zbierają się przedstawiciele narodowych i organizacji pozarządowych, potomkowie tych, dla których karelskie lasy stały się miejscem ostatniego spoczynku, mieszkańcy oraz oficjalne delegacje z różnych krajów.
Na tegoroczne uroczystości w Karelii przybyła Pani Ambasador RP w Federacji Rosyjskiej, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
W przeddzień upamiętnienia wydarzeń w uroczysku Sandarmoch Pani Ambasador w budynku muzeum regionalnego odznaczyła obywatela Rosji, Jurija Dmitrijewa Złotym Krzyżem Zasługi, państwowym odznaczeniem Rzeczypospolitej Polskiej, za wkład w utrwalanie pamięci etnicznych Polaków, którzy zginęli w latach represji.
„Wielki polski przywódca Józef Piłsudski powiedział, że naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie ma prawa do przyszłości. Szacunek dla przeszłości - to nie tylko pamięć o wielkich kartach historii, jest to również wspomnienie zaginionych, ofiar. I uważam, że dzisiaj nas jednoczy właśnie pamięć o ofiarach. Chciałabym podziękować wszystkim, którzy zarówno w poprzednich latach jak i dziś zachowują z nami pamięć o naszych obywatelach i o ludziach innych narodowości, którzy znaleźli spoczynek w Sandarmoch. Wyrażam podziękowania dla gubernatora, rządu Karelii, a także władz rejonu.” – powiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Odpowiadając na pytania dziennikarzy rosyjskich, po raz kolejny Pani Ambasador podziękowała w imieniu wszystkich Polaków tym osobom, które zachowują tę pamięć dla obecnych i przyszłych pokoleń.
W przeddzień upamiętnienia wydarzeń w uroczysku Sandarmoch Pani Ambasador w budynku muzeum regionalnego odznaczyła obywatela Rosji, Jurija Dmitrijewa Złotym Krzyżem Zasługi, państwowym odznaczeniem Rzeczypospolitej Polskiej, za wkład w utrwalanie pamięci etnicznych Polaków, którzy zginęli w latach represji.
„Wielki polski przywódca Józef Piłsudski powiedział, że naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie ma prawa do przyszłości. Szacunek dla przeszłości - to nie tylko pamięć o wielkich kartach historii, jest to również wspomnienie zaginionych, ofiar. I uważam, że dzisiaj nas jednoczy właśnie pamięć o ofiarach. Chciałabym podziękować wszystkim, którzy zarówno w poprzednich latach jak i dziś zachowują z nami pamięć o naszych obywatelach i o ludziach innych narodowości, którzy znaleźli spoczynek w Sandarmoch. Wyrażam podziękowania dla gubernatora, rządu Karelii, a także władz rejonu.” – powiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Odpowiadając na pytania dziennikarzy rosyjskich, po raz kolejny Pani Ambasador podziękowała w imieniu wszystkich Polaków tym osobom, które zachowują tę pamięć dla obecnych i przyszłych pokoleń.
W Rosji istnieją dziesiątki grobów Polaków, którzy zginęli w czasie Wielkiego Terroru. Wspólnymi siłami, rosyjscy obrońcy praw człowieka i wolontariusze, przedstawiciele wspólnot etnicznych, władz publicznych i dyplomatów utrzymują pamiątkowe cmentarze w dobrym stanie, stawiają nowe pomniki, obchodzą coroczne ceremonie. Rosja, zgodnie ze zobowiązaniami przyjętymi w 1994 roku na mocy umowy międzyrządowej, zachowuje na swoim terytorium pamięć ofiar wojen i represji.
Wysokie odznaczenie państwowe, którym został wyróżniony obywatel Rosji, po raz kolejny podkreśla doniosłość dla państwa polskiego i dla obywateli Polski udziału przedstawicieli Rosji w zachowaniu pamięci ofiar tragicznych wydarzeń XX wieku.
Niewątpliwie, tylko uznając i szanując wspólną przeszłość, bez względu na to, jak była ona gorzka, oraz zachowując pamięć o kartach naszej wspólnej historii, Rosja i Polska będą w stanie zdobyć przyczółek dla budowania relacji w teraźniejszości i przyszłości.
Siergiej
Iwanow, absolwent filozofii Państwowego Uniwersytetu w
Pietrozawodsku
Tłumaczenie
z jęz. rosyjskiego: Andruś Krečka, Wojciech Kral
Zdjęcia pochodzą z: www.top.turystyka.pl
Byłem w Karelii. Wspaniały kraj, wspaniali ludzie. Swoje wspomnienia i przeżycia opisałem w artykule, zamieszczonym w Skrzynkowej gazecie Chojeńskiej w 2010 roku. Z poważaniem Henryk Barszczewski
OdpowiedzUsuńWspaniały kraj, wspaniali ludzie. Byłem tam, zwiedzałem. Swoje wspomnienia i przeżycia opisałem w Skrzynkowej Gazecie Chojeńskiej w 2010 roku. Z poważaniem H. Barszczewski
OdpowiedzUsuń